Tuesday 30 December 2008

Gaza’s on fire… again.

Zoals vermeld in de vorige bijdrage aan deze blog staat de Gazastrook wederom (letterlijk en figuurlijk) in brand.

Het is niet de bedoeling om het Palestijns-Israëlitisch conflict uitgebreid te bespreken, maar in het kader van de algemene discussie is het wel interessant om eens een kijkje te nemen hoe de internationale gemeenschap reageert.

In het artikel ‘Israël stuurt boot met goederen voor Gaza terug” dat verscheen in Dagblad De morgen op 30 december 2008(1), wordt bericht gegeven over het feit dat de Israëlitische marine een schip terug heeft gestuurd dat hulpgoederen wou brengen naar Gaza. Of het schip van de marine het schip met hulpgoederen heeft geramd of niet is onduidelijk, en doet eigenlijk ook niet echt terzake.

Dat de situatie die al jaren in stand gehouden wordt in de Palestijnse gebieden een humanitaire crisis is en een hele hoop mensenrechten schendt, is voor niemand nieuws. De (democratische) verkiezing van Hamas in de Gaza-strook heeft de houding van de Israëlische regering alles behalve gemilderd. Een tijdelijk staakt het vuren werd afgekondigd, maar enkele dagen geleden verbroken door Hamas.

Premier Olmert en zijn kabinet reageerde met luchtbombardementen en vergoelijkte die oorspronkelijk door te stellen dat het ging om het recht op zelfverdediging. Het is opvallend om te zien hoe de Israelitische staat (net zoals enkele andere belangrijke internationale spelers) zich beroepen op het internationale recht als het hen goed uitkomt, maar zich niet houden aan ditzelfde recht, noch aan de billaterale of internationale verdragen waar ze zich voor engageren. Daarenboven stelt het internationale recht op zelfverdediging dat de ‘tegenacties’ proportioneel moeten zijn, wat in casu in vraag gesteld kan worden gezien de meer dan 300 doden in Gaza en het ene dodelijke slachtoffer in Israël.

Enkele dagen later werd de ware bedoeling van de bombardementen duidelijk: de bedoeling is om het Hamas-regime te destabiliseren en uiteindelijk ten val te brengen. We kunnen ons uiteraard de vraag stellen wat er zal gebeuren met de Gazastrook indien het Hamas-regime ten val wordt gebracht. Kiezen de israeli’s ervoor om Abbas terug de scepter in handen te geveb, of gaan ze over tot de herbezetting van een regio die door hen niet anders beschouwd kan worden als een gevaarlijke wespennest? De tanks voor het grondoffensief staan al klaar aan de grens met Gaza…

Ondertussen stromen de reacties van de internationale gemeenschap binnen. De Verenigde Naties en Ban Ki-Moon pleiten voor een stopzetting van de vijandigheden, net zoals de Turkse premier Erdogan, die op een bijenkomst van zijn partij de situatie beschreef als zijnde ‘misdaden tegen de menselijkheid’. De Iranese geestelijke leider Ayatollah Khamenei riep alle gelovigen in de moslimwereld op om de Palestijnen te verdedigen, en Hamas zelf roept op tot een derde Intifada.
De USA schuift op zijn beurt de zwarte piet door naar Hamas, die zogezegd de aanvallen zou uitgelokt hebben. Zeer verassend is dit niet, maar de reactie van PLO leider Abbas, die een gelijkaardige stelling de wereld instuurde is op z’n minste bijzonder te noemen. Uiteraard heeft deze houding te maken met de strijd die momenteel gaande is tussen Hamas en Fatah, maar Abbas maakt zichzelf op deze wijze duidelijk alles behalve populair bij de palestijnen in Gaza.

Het is zeer interessant om de verschillende houdingen ten opzichte van dit conflict te bestuderen en te analyseren, maar dat is eerder materiaal voor een wetenschappelijke studie of een boek en gaat het kader van deze blog te buiten.

Wat wel relevant is voor deze bijdrage is het gebrek van eenduidige reactie van de internationale gemeenschap. Doorheen deze blog is het al duidelijk geworden dat het nooit gemakkelijk is om een bepaalde situatie als een humanitaire ramp (of sterker nog, als ‘misdaden tegen de menselijkheid) te categoriseren. De eventuele interventie (al of niet gerechtvaardigd) die er al dan niet komt is meestal ook onderwerp van een serieus debat en veel gefilibuster en gelobby.

Het versterken van de MONUC troepenmacht in Oost-congo bijvoorbeeld is een goede maatregel te noemen, en los van de échte drijfveren van de ‘humanitaire’ interventies in het algemeen, wordt steevast beroep gedaan op de humanitaire rampen ten velde en de instabiliteit die het conflict in de regio veroorzaakt.

Opvallend in dit hele discours is het uitblijven van een (eenduidig) antwoord op de situatie in Israel en de Palestijnse gebieden. Dit conflict zorgt –zoals geweten- al sinds zijn ontstaan voor tweedracht in het internationale spectrum, maar over de humanitaire rampen die deze situatie al decennia veroorzaakt kan geen onenigheid zijn.

Toch blijft een interventie afwezig, en de vredesonderhandelingen die dan al gevoerd worden houden onvoldoende rekening met de verzuchtingen van de Palestijnen en bevestigen de onevenwichtige machtsverhoudingen die werkelijkheid zijn zowel op het veld als aan de onderhandelingstafel. Ook economische of diplomatieke sancties blijven uit.

Gezien de humanitaire rampen die de situatie al jaren veroorzaakt en de instabiliteit die het veroorzaakt in de regio, zou de oplossing ervan (ook al is er geen eenvoudige oplossing mogelijk) een absolute prioriteit moeten zijn. Jammer genoeg is er te weinig politieke moed en eensgezindheid om de partijen te ‘dwingen’ (zij het economisch of militair) om over te gaan tot serieuze onderhandelingen -iets wat vreemd genoeg voormalig Amerikaans Bush Sr in zekere mate wel gedaan heeft-. Daarenboven zijn er verschillende spelers (en niet in de minste mate Israël) die meer belang hebben bij een handhaving van het status-quo.

Als de internationale gemeenschap echt werk wil maken van een veiligere wereld gebaseerd op bescherming van en respect voor de mensenrechten, is een evenwichtige oplossing voor het Palestijns-Israëlitisch conflict een absolute must.

Referenties:

(1) 'Israel stuurt boot met goederen voor Gaza terug', De morgen, 30/12/2008, zie: http://www.demorgen.be/dm/nl/990/Buitenland/article/detail/580312/2008/12/30/Israel-stuurt-boot-met-goederen-voor-Gaza-terug.dhtml

1 comment:

Nico said...

Reactie op de post "Gaza's on fire...again."

Tom, ik heb met genoegen je post gelezen. Je hebt over vele zaken gelijk.

Over een militaire interventie kom ik straks terug, maar ik wil me alvast bij diegene scharen die vinden dat ook de economische interventies (en sancties als antipool)te weinig belicht worden (1). Terwijl men het Irak van Sadam Hoessein of het Libië van Khadaffi economisch niet hard genoeg kon treffen, wordt door de EU of de VS met geen woord gerept over al is het maar een mogelijk verminderen van de geldstroom naar Israël en de Palestijnse gebieden. Toch schuilt in deze geglobaliseerde wereld juist in de geldstromen veel macht. Door de economische en militaire interventies helpt het Westen aan het in stand houden van de problemen,lees ik hier op jullie blog. Dit gaat zeker op voor Israel en de Palestijnse Gebieden.

De Europese Unie en de Verenigde Staten steken enorm veel geld in het Midden Oosten, net zoals alle grote ontwikkelingsinstellingen zoals het IMF, Wereldbank en de VN. In mei dit jaar had ik het voorrecht de Palestijnse rector Sari Nusseibeh te horen zeggen dat als de (Europese) hulp maar even zou dreigen wet te vallen, zowel Olmert als Abbas hard zouden verschieten. Zo hard dat ze wel degelijk zouden veranderen van tactiek (1).

Nu is het misschien kort door de bocht, maar in het economische zit zeker een kern van waarheid. De Westerse landen beseffen niet dat ze een enorme ‘incentive ‘ kunnen geven voor vrede. Of willen de kaart niet spelen, zoals men wil. In de Verenigde Staten wordt de president zoals geweten niet verkozen zonder Israël als bevoorrechte partner te erkennen. John Mearsheimer en Stephen Walt lieten al zien dat dit de manoeuvreerruimte van de VS zo beperkt dat het in hun nadeel kan zijn (2).

En de EU beseft nog minder volgens Nusseibeh dat juist hun hulp de situatie verslechterd (3) (4). Nu wordt iedereen gepamperd door het Westen. Israel krijgt tonnen militaire en economische steun, krijgt een Partnerschapsakkoord met de EU, terwijl ook aan Palestijnse zijde heel de infrastructuur door de EU onderhouden wordt. Zowel de ambtenaren van de Palestijnse staat, als de brandstof en (nood-)hulp in Gaza door het Westen betaald worden. De EU steunt volgens Nusseibeh dan ook indirect de bezetting.

Ondertussen laat Israël uitschijnen dat het voor hen een oorlog is tegen een kwaadwillige ‘schurkenregering’ (net zoals het met Hezbollah in de Juli oorlog van 2006 gedaan heeft). Zit hier een analogie met de PR rond Irak in?
De rakettenvuurders zijn Hamas-gezind, dus is er sprake van een schurkenstaat en dus is het verantwoord dat alle regeringsgebouwen en universiteiten platgegooid worden en er 'collatoral damage'=burgerslachtoffers vallen.

Dit brengt mij tot de kern van de zaak. Los van elk internationaal recht, probeert Israel zo steun te krijgen, of in elk geval twijfel te zaaien over het rechtvaardigheidsvraagstuk.


De internationale gemeenschap zou inderdaad veel meer moeite moeten doen om het internationaal recht te laten gelden. In plaats daarvan gaat de vraag spijtig genoeg nog steeds over 'wie wint' en wie kan zijn acties het best verantwoorden.

Het is een schande dat internationaal recht niet gevold wordt. Maar als je conflicten zo lang laat aanslepen, welk recht moet dan gelden? VN-resolutie 242 uit 1967, of het mensenrechtenverdrag? Het oorlogsrecht toepassen zou waarschijnlijk al meer dan een begin zijn. Zeker als Israel het toch steeds maar heeft over oorlog tegen Hamas en oorlog tegen Hezbollah. Ze geven de organisaties krachten die ze niet hebben. Zowel Hamas als Hezbollah, noem ik geen regeringen. Dan moet men zijn consequenties maar nemen en bijvoorbeeld betalen voor de bezetting.

Wat ik wil aantonen is dat het internationaal recht in zo'n complex conflict hoe langer hoe minder duidelijk is.
Hoe langer het conflict duurt en hoe vuiler het wordt, (hoe dichter men bij een definitieve oplossing komt ook), des te belangrijker het voor sommigen is er als winnaar uit te komen. En een winnaar ben je als je zowel sterk als rechtvaardig(-er) uit de malaise weet te komen.

Zolang Israel (zichzelf) weet te overtuigen dat de rechtvaardigheid grotendeels langs haar kant zit, spelen proportionaliteit of VN-verdragen in mijn ogen dan ook geen belangrijke rol.

Ik ben het volmondig met je eens dat eindelijk aan dit conflict eens een serieuze inspanning geleverd moet worden door de internationale gemeenschap om dit te stoppen. Desnoods militair Door de niet-militaire interventie en vooral de niet-eenduidige stemmen van de internationale gemeenschap, blijft ook het rechtvaardigheidsvraagstuk open.

Groeten en een prettig 2009!

Nico De Winter

(1)Sari Nusseibeh, ’Nation Building in Palestine’, gastlezing voor het Vlaams Steunpunt Buitenlands Beleid, op 7 mei 2008 te Antwerpen.
(2) Mearsheimer, J. & Walt, S. (2006) ‘Unedited Working Paper: The Israel lobby and U.S. foreign policy’, online te lezen op http://ksgnotes1.harvard.edu/Research/wpaper.nsf/rwp/RWP06-011/$File/rwp_06_011_walt.pdf
(3) ‘Waarom blijft Europa de Israëlische bezetting betalen?’ 10 mei 2008 http://www.standaard.be/Artikel/Detail.aspx?artikelId=KF1RN64K&word=Waarom+blijft+Europa
(4) Zie Sari Nusseibeh (1).